İnşaat firmalarının duran projelerle ilgili, sıradan Türkiyelilerin ise atıl inşaat sahaları ve aylardır el sürülmeden bekleyen yarım kalmış inşaatlarla ilgili fısıl fısıl dile getirdikleri endişeler, son haftalarda giderek daha yüksek bir sesle paylaşılmaya başlandı.
Bu hafta yerel medya organlarında İstanbul’daki önemli bir toplu taşıma projesi olan ve şehrin Avrupa ve Asya yakalarını birleştiren Kabataş vapur iskelesinin, küçültüleceğine ilişkin haberler yer aldı.
Independent’tan Borzou Daragahi’nin haberine göre uzmanlar tüm ülkedeki inşaat sahalarındaki faaliyetlerin durduğunu, projelerin askıya alındığını veya ertelendiğini belirtiyor. İnşaat vinçleri yerli yerinde, ama iş durmuş durumda.
Haber, sektörden esnaf ve uzmanların görüşleri ile şöyle devam ediyor:
Resmi çevrelerle iyi bağları olan bir müteahhit, “Gösterişli altyapı projelerini yapan koca koca şirketlerin parası kalmadı” dedi ve ekledi: “Hükümet harcamaları dondurdu. Bütün projeleri gözden geçirip, öncelikleri yeniden belirleyecekler.”
İstanbul’un eski belediye başkanı olan Erdoğan, ününü ve seçmenler nezdindeki popülerliğini, camiler, havalanları, köprüler gibi dev kamu projeleriyle birlikte, toplu konut siteleri, parıltılı gökdelenler ve Türk ve dünya markalarının satıldığı AVM’ler gibi büyük özel sektör projelerini mümkün kılmasına borçlu.
Ancak bu mucize yurt dışından alınan ucuz kredilere dayanıyordu. Amerika’daki faiz oranlarının ve Türkiye ekonomisinin sağlığı ile ilgili endişelerin artmasıyla birlikte, bu kaynak artık kurudu. Finans uzmanları, müteahhitler ve bankacılar, aralarında bizzat Erdoğan tarafından “çılgın” olarak tanımlanmış Kanal İstanbul’un da bulunduğu projelerin çoğunun, artık kuşkulu olduğunu söylüyorlar.
Ekonomist ve danışman Atilla Yeşilada “Kanal İstanbul artık neredeyse imkansız hale geldi, çünkü artık kimse Türkiye’ye borç vermek istemiyor,” dedi.
Daha bir kaç ay önce İstanbul’un Taksim meydanı inşaat gürültüsünden geçilmiyordu. Yeni bir opera ve performans sanatları merkezine yer açmak için eski AKM yıkılıyor, meydan’ın hemen yanında Osmanlı tarzı dev bir Cami inşaatı sürüyor, vinçler Caminin kubbelerini ve minarelerini yerine yerleştiriyorlardı.
Ancak son haftalarda bu inşaat faaliyetlerinin çoğu durdu
İçeriden bilgi alabilen kaynaklar Türkiye’nin finansal sıkışıklığının bir çok projeyi durduğunu belirtiyorlar, ancak şehir planlama uzmanları bilgi almakta güçlük çektiklerini, belediye yetkililerinden de devlet yetkililerinden de, hangi projelerin iptal edildiğine, ertelendiğine, değiştirildiğine veya devam ettiğine ilişkin bilgi alamadıklarını söylüyorlar.
Independent, saatler boyunca, yetkilileri, müteahhitleri ve projelerle bağlantılı mimarları aradı veya onlarla epost yoluyla bağlantıya geçmeye çalıştı, ancak çok az sağlam bilgi edinebildi. İstanbul’un yeni havalanının ilk etap inşaatı planlandığı şekilde sürüyor ve Cumhuriyeti’in 95. kuruluş yıldönümü olan 29 Ekim günü açılacak.
Ancak iki şehir plancı İstanbul’da sürmekte olan sekiz metro inşaatından altısının ertelendiğini belirttiler.
Yeşilada, “resmi olarak itiraf edilmese bile, bu projelerin tamamı ya yavaşladılar, ya da erteleniyorlar,” dedi.
Türkiye’nin Maliye Bakanı Berat Albayrak, geçtiğimiz ay, Türk Lirasında yaşanan düşüş nedeniyle alınması gerekli görülen kemer sıkma önlemleri kapsamında tüm bakanlıkların yatırım projelerini gözden geçireceklerini açıkladı. Türk Lirası, Amerika ile yaşanan gerilim ve Türkiye’nin kredi itibarına ile ilgili uzun süredir beslenmekte olan kaygılar nedeniyle, bu sene %40 değer kaybetmişti.
Kamu sökterinde, Milli İstihbarat Teşkilatı binasının yenilenmesi gibi projeler bile askıya alındı. Yeşilada devletten iş almış müteahhitlerin, devletten para alamadıklarından yakınarak, işçilerinden işe gelmemelerini istediklerini söylüyor.
Özel sektör projeleri de durdu. Müteahhitler ellerindeki konutlara satıcı bulmadan ham madde veya işçi alımı yapmak istemiyorlar.
Gösterişli Nef Reserve Kandilli, Mesa Cadde ve Nidapark gibi gösterişli, lüks konut inşaatlarında da, temel kazmaya başlanmış olsa da inşaat faaliyetleri durdu. Ucuz Türk Lirası cinsinden kredilerle desteklenen konut satışlarında bir değişiklik gözlemlenmedi. Ancak satılmamış çok sayıda daire var. Emlakçılar, satılmamış daire sayısını 1.4 ila iki milyon arasında tahmin ediyorlar.
Geçtiğimiz ekonomik krizlerde Türkiye’nin toplu konut idaresi TOKİ gibi kamu kuruluşları veya Halkbank gibi kamu bankaları zor durumdaki projeleri ve şirketleri kurtarmıştı. Ancak bu kez Türkiye hükümeti de nakit sıkıntısı çekiyor ve Halkbank’da İran’la yaptığı işlemler nedeniyle Amerika’da açılan bir davadan dolayı, çok büyük bir para cezası alabilir.
Bir Müteahhit “Piyasada para yok, Erdoğan’ın nereye gittiğimizle ilgili bir vizyonu var” dedi ve devam etti: “Ama herkesi inşaat yapmaya devam etmeleri için zorlamak akıllıca değil. Şimdi hükümetin bir adım geri çekilip bir muhasebe yapması lazım.”
Kaynak: Ekonomi – GriHat http://grihat.com/ingiliz-basini-kriz-mit-binasinin-insatini-da-vurdu/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder